Hoop voor ons onfortuinlijke Gemeenteplein

Mijn grootvader was een verstandige boerenzoon. Hij stelde voor aan mijn grootmoeder om haar te vergezellen als zij ging kommiesjes doen, dan “kon hij helpen dragen”. Natuurlijk nam hij de rechter deur van de afspanning In de Fortuin. En terwijl grotemoe – die toen nog geen oma was want ik spreek hier over het jaar 1902 – haar inkopen deed in het winkeltje achter de linker deur, kon hij een pintje pakken in het cafégedeelte rechts.

De Gemeenteplaats was toen nog een gezellig winkelplein met veel kleine huizen en bijzondere beroepen, zoals brouwers, hoedenmakers, smeden en wagenmakers. En niet te vergeten: het snoepwinkeltje bij Suska. Als het goed weer was, werden de stoelen van de herbergen buiten gezet. Er passeerden veel mensen, de postkoets stopte er – later werd die vervangen door de snellere bus, en de eerste auto’s verschenen. Er was altijd wel wat te zien, zeker als de belleman optrad, die het laatste nieuws omriep en de bevolking op de hoogte bracht van mededelingen van het gemeentebestuur of van aanbiedingen van de middenstanders.

De twee gebouwen op de oude foto (ca 1900) vormden oorspronkelijk één geheel en werden in het oudste cijnsboek van 1431 het Schaliënhuis genoemd en in 1643 De Fortuin. In 1666 werd het opgesplitst in De Kleine Fortuin en De Grote Fortuin. In het Anker Estaminet V. Claes-Lauwers staat er op het linker uithangbord, een naam die dateert van 1840.

Feestvreugde op het Gemeenteplein	Café In het Anker afgebroken (ca 1924-1926)

Na de eerste wereldoorlog werd het café afgebroken (ca 1924-1926), om de Molenstraat te kunnen verbreden (gebeurd ca 1928) en er werd een smaller café Het Anker gebouwd in art-deco-stijl (geopend zomer 1927), dat uiteindelijk in 2009, na ruim 80-jarige dienst, ook weer werd afgebroken om terug opgebouwd te worden tot appartementen. Van dat oude profiel is in de nieuwbouw nog iets bewaard gebleven. Gedurende meer dan een eeuw stond de familie Claes achter de tapkast, van grootvader tot kleinzoon.

1925, Contich moderniseert! Met de eerste autobuslijn in de provincie Antwerpen, Contich-Edegem-Oude God, die vertrekt vanaf In de Fortuin! Links ca 1925 ("oude" Anker nog afgebroken). Rechts ca 1928, met de nieuwe "smalle" Anker

Ook de auto doet zijn intrede... en moet geshowd worden! (ca 1929)

Toen die bijgebouwen in onbruik raakten, konden politieke partijen en allerlei verenigingen er gebruik van maken. De Fortuin werd het stamlokaal van de suskes, de katholieke partij. Misschien wel de belangrijkste maatschappij die er zetelde was Vrede en Vermaak, de koninklijke harmonie die nu nog altijd bestaat. De paarden maakten plaats voor een garage, taxi’s en een benzinepomp. De nieuwe tijd, net wat u zegt.

Nadat In de Fortuin rond 1970 zijn voorgevel had aangepast aan het aanpalende parkpaviljoentje.... werd dit laatste begin jaren 1990 afgebroken en vervangen door een stijlloos openbaar toilet, dat nu ook al jaren een andere bestemming gekregen heeft...

Met het Gemeenteplein gaat het niet goed meer. De school heeft met één grote strenge gevel de ambachten verdrongen en voor een dode pleinzijde gezorgd. Het drukke verkeer zet een domper op de gezellige drukte die een dorpsplein zou kunnen geven. Gelukkig heeft het vorige gemeentebestuur het plan opgevat om deze belangrijke plek te herwaarderen. Er mogen echt geen kemels meer worden geschoten. De Kontichnaars kijken met hoopvolle verwachtingen naar de nieuwe invulling van De Fortuin.

In 2009 werd het oude café Het Anker afgebroken ... en terug opgebouwd als appartementsgebouw met winkelruimte op het gelijkvloers... En nu staat het historische en iconische In de Fortuin op de lijst om gerenoveerd te worden...

Brouwerij Alken-Maes staat voor een boeiende uitdaging. Deze zes eeuwen oude pleisterplaats moet weer het socioculturele hart wordendat in het centrum klopt. Het horeca-landschap maakt een belangrijke omwenteling mee. Eigenaar Alken-Maes zoekt naar de juiste invulling. Hopelijk bewaart ze ook voldoende plek voor het verenigingsleven. In Kontich wonen creatieve architecten: misschien kunnen zij de ideeën bundelen tot een mooi architectonisch geheel. Dat mag zeker eigentijds zijn, ouderwets is fake.Maar het wordt tijd dat we ons weer thuis voelen in onze dorpskom!

Tekst: Frank Hellemans. Foto’s: Kring voor Heemkunde Kontich.
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, mei 2019.

En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.

Zoeken in onze website